Ρώμας

Επώνυμο οικογένειας ευγενών της Ιταλίας, κλάδος της οποίας εγκαταστάθηκε στην Κρήτη τον 16o αι. και έπειτα στη Ζάκυνθο. Σπουδαιότερα μέλη της οικογένειας ήταν οι ακόλουθοι. 1. Αλέξανδρος (1861 – 1914). Γιος του Σπυρίδωνα. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι. Εκλέχτηκε πέντε φορές βουλευτής Ζακύνθου και διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής (1897, 1903), υπουργός Παιδείας (1902) και υπουργός Δικαιοσύνης (1909). Ενώ εκτελούσε εθνική αποστολή, κατά την κρητική επανάσταση, αιχμαλωτίστηκε από τον στόλο των μεγάλων Δυνάμεων, αλλά αφέθηκε τελικά ελεύθερος. Στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 πολέμησε ως εθελοντής στον Δομοκό, στο σώμα του Ρ. Γαριβάλδη και στους Βαλκανικούς, επικεφαλής σώματος Γαριβαλδινών κατέλαβε το Δρίσκο. 2. Βερναρδίνος. Λοχαγός του ελαφρού ιππικού στην Ιταλία και στην Κρήτη (1526). 3. Γεώργιος-Δημήτριος (1803 – 1876). Αδελφός του Γ- Κανδιάνου. Σπούδασε νομικά σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας. Διετέλεσε βουλευτής Ζακύνθου και κυβερνητικός ταμίας. Ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη μουσική και την ποίηση. 4. Γεώργιος-Δημήτριος (1836 – 1910). Σπούδασε νομικά στο Παρίσι και διετέλεσε βουλευτής Ζακύνθου. 5. Γεώργιος-Κανδιάνος (1725 – 1796). Γιος του Φραγκίσκου. Διορίστηκε στη Βενετία γραμματέας επί των Οθωμανικών υποθέσεων και το 1780 πρόξενός της στην Πελοπόννησο. 6. Γεώργιος Κανδιάνος (1800 – 1860). Λόγιος, πολιτικός και Φιλικός. Γιος του Διονύσιου. Σπούδασε στην Ιταλία φιλολογία και αρχαιολογία. Διετέλεσε αρχηγός των μεταρρυθμιστών στη Ζάκυνθο και ως πρόεδρος της τοπικής Βουλής πρότεινε αξιόλογες μεταρρυθμίσεις. Για τις υπηρεσίες του αυτές ονομάστηκε άρχοντας του Ιόνιου κράτους με τον τίτλο «υψηλότατος». Ως ποιητής έγραψε τις συλλογές Άνθη, Το πνεύμα της Ελλάδας, Παλμοί της καρδιάς μου, Ωδαί, Καλύβη κ.ά. 7. Διονύσιος (1771 – 1857). Γιος του Γ- Κανδιάνου. Σπούδασε νομικά στην Ιταλία και διετέλεσε, όπως και ο πατέρας του, πρόξενος της Βενετίας στην Πελοπόννησο. Όταν συστάθηκε η Πολιτεία των Ιονίων νήσων, διορίστηκε μέλος της συντακτικής για το πολίτευμα επιτροπής. Χρημάτισε επίσης πρύτανης (1806) και γερουσιαστής (1809). Επειδή όμως αντιπολιτευόταν τον Άγγλο αρμοστή Μέτλαντ, παύθηκε από τη θέση του γερουσιαστή και από τότε άρχισε να αντιδρά κατά της αγγλικής προστασίας. Κατά την παραμονή του στην Ευρώπη μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και, όταν γύρισε στη Ζάκυνθο, εργάστηκε δραστήρια για την προπαρασκευή του ξεσηκωμού. Το 1827 προτάθηκε ως Κυβερνήτης της Ελλάδας, αλλά προτιμήθηκε ο I. Καποδίστριας και ο Δ. ανακηρύχτηκε απλώς μεγάλος πολίτης και ευεργέτης της Ελλάδας. Μετά την ανακήρυξη του Ελληνικού Βασίλειου, διορίστηκε μυστικοσύμβουλος. Τέλος, εξελέγη μέλος της Ιόνιας Ακαδημίας. 8. Διονύσιος. Συγγραφέας (Αθήνα 1906 – Ζάκυνθος 1981). Σπούδασε φιλολογία. Διετέλεσε γραμματέας στο Εθνικό Θέατρο (1938-40, 1944-52) και διευθυντής προγράμματος του EIΡ (1953-1958). Το 1958 εξελέγη βουλευτής στη Ζάκυνθο. Έγραψε θεατρικά έργα με ιδιαίτερα αξιόλογα τη Ζακυνθινή σερενάτα (1938), τους Τρεις κόσμους (1951), και το Ζαμπελάκι (1958). Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την πεζογραφία και έγραψε αρκετά έργα με ιδιαίτερα αξιόλογο τον Σαπροκόμιτο. Στα κείμενά του αξιοποίησε στο έπακρο τα λαογραφικά στοιχεία του νησιού του και κατόρθωσε να δημιουργεί ατμόσφαιρα με την ποιητική διάθεση που τα διαποτίζει. Την ίδια διάθεση αποπνέουν και τα θεατρικά έργα του, που παραμένουν στο σύγχρονο ελληνικό δραματολόγιο. 9. Ιούλιος (1584 – 1652). Σπούδασε στην Πάντοβα και στην Περούτζια. Μετά το τέλος των σπουδών του έγινε κληρικός και, αργότερα, χειροτονήθηκε καρδινάλιος. 10. Καίσαρ (1827 – 1892). Αδελφός του Σπυρίδωνος. Σπούδασε στη σχολή Ευελπίδων και στην Ευρώπη. Διετέλεσε διαγγελέας του βασιλιά Όθωνα, τον οποίο ακολούθησε κατά την έξωσή του. Διετέλεσε επίσης βουλευτής Ζακύνθου (1892). Έγραψε Περί στρατιωτικής τέχνης και Παρεκβάσεις γλωσσολογικαί και αρχαιολογικαί περί Αιγύπτου. 11. Κανδιάνος (1576 – 1636). Γιος του Κούρτζιου. Διετέλεσε γραμματέας στο Διοικητήριο της Ζακύνθου και συγκαταλεγόταν μεταξύ των ευγενών του νησιού. 12. Κανδιάνος (1635 – 1717). Δημόσιος εισπράκτορας και ταμίας σε όλο τον Μοριά. 13. Κούρτζιος (1550 – 1606). Γεννήθηκε στην Κρήτη. Με αίτησή του διορίστηκε εισαγγελέας στα Χανιά (1583). 14. Νούτσιος ή Μούκιος. Κυβερνήτης ζακυνθινής γαλέρας στον μεταξύ Βενετών και Τούρκων πόλεμο στην Κρήτη (1669). 15. Ροβέρτος (1834 – 1920). Πολιτικός, αδελφός του Καίσαρα. Διετέλεσε βουλευτής Ζακύνθου, υπουργός Παιδείας (1881) και υπουργός Ναυτικών (1885). 16. Σπυρίδων (1826 – 1881). Αδελφός του Γ- Δημητρίου. Σπούδασε νομικά στη Γερμανία και στην Ιταλία. Διετέλεσε γραμματέας της τοπικής Γερουσίας, βουλευτής Ζακύνθου, μετά την ένωση, και υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Κουμουνδούρου. 17. Φραγκίσκος (1670 – 1742). Αφού διορίστηκε ταγματάρχης από τον στρατηγό Α. Πιζάνη, κατάρτισε τάγμα 500 αντρών και πήρε μέρος στην πολιορκία της Κέρκυρας (1716). Το 1727, με δικά του χρήματα, εξόπλισε γαλέρα. Το 1731, η βενετική κυβέρνηση τον διάταξε να συγκροτήσει τάγμα εθελοντών για να πολεμήσει του Τούρκους. Για τις ανδραγαθίες του, η Βενετία τον έκανε συνταγματάρχη. Του απονεμήθηκε επίσης ο κληρονομικός τίτλος του κόμη, με την προσφώνηση «εκλαμπρότατος». Ο συγγραφέας Διονύσιος Ρώμας (φωτ από την έκδοση «100+1 χρόνια Ελλάδα»). Ο πολιτικός και διπλωμάτης Δ. Ρώμας.